Uzun Süren Öksürük: Nedenleri ve Çözüm Yolları
Son dönemlerde grip, COVID-19 veya RSV gibi solunum yolu hastalıkları geçiren bireyler, hastalık geçtikten sonra bile öksürük şikayetleri ile karşılaşabiliyor. Bu durum oldukça yaygın ve birçok kişi, hastalıklarının üzerinden altı ila sekiz hafta geçmesine rağmen hâlâ öksürükten muzdarip. Teksas Üniversitesi’nden bulaşıcı hastalıklar uzmanı Dr. Michael Shiloh, bu tür öksürüklerin, virüslerin vücut tarafından tamamen atılmasından sonra bile devam ettiğini vurguluyor.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’ne (CDC) göre, solunum yolu enfeksiyonları oldukça yaygın ve ciddi vakalar artış göstermekte. Grip, RSV ve COVID-19 gibi hastalıklardan dolayı acil servislere başvuruların sayısı yükseliyor. Çoğu insan bu hastalıkları birkaç hafta içinde atlatabilse de, bazı belirtiler daha uzun süre devam edebiliyor.
Bilim insanları, sağlıklı bireylerin neden uzun süre öksürük yaşadığını henüz tam olarak anlamış değil. Ancak yapılan araştırmalar, viral enfeksiyonların hava yolu sinirleri ile etkileşime girerek öksürüğün devam etmesine neden olabileceğini ortaya koyuyor. Öksürük, solunum yollarımızı koruyup temiz tutan önemli bir refleks olarak biliniyor. Göğüs hastalıkları uzmanı Dr. Lorcan McGarvey, bu refleksin genellikle zararlı maddelere karşı devreye girdiğini ifade ediyor.
Hava yolu sinir uçları, soğuk hava veya tahriş edici maddelere karşı oldukça hassastır ve bu tür uyarıcılar öksürme refleksini tetikleyebilir. Öksürük, bu sinirlerin beyne ilettiği sinyallerle başlar; beyin de aldığı sinyallere göre öksürme ihtiyacı olup olmadığına karar verir. Ancak hastalık sonrası öksürüğün neden sürdüğü konusunda net bir açıklama henüz bulunmuş değil.
Öksürük genellikle boğazdaki mukusları temizlemek amacıyla devreye girse de bazı viral enfeksiyonlar kuru öksürüğe neden olabilir, bu durumda balgam üretimi gerçekleşmez. Araştırmalar, enfeksiyonların sinirleri aşırı hassas hale getirdiğini ortaya koyuyor. Bir teoriye göre, bu aşırı duyarlılık, normalde zararsız olan durumları, örneğin derin nefes almak ya da gülmek gibi basit eylemleri bile öksürük krizine yol açabilecek bir uyarıcıya dönüştürebilir.
- Örneğin, 1990’lı yıllarda grip benzeri bir virüsle enfekte olan kobayların sinirlerinin daha hassas olduğu gözlemlendi.
- Benzer şekilde, insanlarda da bu tür aşırı duyarlılıkların görüldüğü tespit edilmiştir.
Günümüzde yapılan çalışmalarda, bu hassasiyetin özellikle hava yolu sinirlerindeki bazı reseptörlerle bağlantılı olduğu gösteriliyor. Hastalık sonrası öksürüğün genellikle iki ila üç hafta içinde geçmesi beklenir. Ancak öksürüğünüz sekiz haftadan uzun sürüyorsa, mutlaka bir doktora başvurmanız önerilmektedir. Ayrıca, ateş, nefes darlığı, kanlı balgam veya kilo kaybı gibi belirtilerle karşılaşmanız durumunda erken tıbbi müdahale gerekebilir.
Kronik öksürük üzerine çalışan uzmanlar, öksürüğün sekiz haftadan daha uzun sürmesinin artık tedavi gerektiren bir durum olduğunu belirtmektedir. Bu nedenle, belirtileriniz devam ediyorsa ihmal etmemeniz önemlidir.
